W 2025 roku przedsiębiorcy będą musieli zmierzyć się z nowymi obowiązkami podatkowymi, między innymi podatkiem minimalnym. Przepisy o minimalnym podatku dochodowym początkowo miały mieć zastosowanie już od stycznia 2022 roku. W życie weszły jednak z dwuletnim opóźnieniem. Finalnie podatek minimalny, odraczany w ramach Polskiego Ładu, stał się rzeczywistością z 1 stycznia 2025 rok – a pierwsze płatności CIT z tego tytułu muszą zostać uregulowane za rok podatkowych 2024, czyli do końca marca 2025 roku. Jak dokładnie będzie wyglądał jego mechanizm, kogo obejmie i ile wyniesie?
Czym jest podatek minimalny?
Minimalny podatek dochodowy to nowe zobowiązanie podatkowe wprowadzone w ramach „Polskiego Ładu”, skierowane do wybranych podmiotów objętych podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT). Implementuje on tzw. globalny podatek wyrównawczy wynikający z dyrektywy UE (Pillar II). W naszym kraju podatek ten został uregulowany jako minimalny podatek dochodowy w ustawie o CIT i obowiązuje od 1 stycznia 2024 roku, co oznacza, że jego pierwsze rozliczenie nastąpi wraz z rocznym CIT za 2024 rok.
W odróżnieniu od tradycyjnego podatku dochodowego, który opiera się na rzeczywistym dochodzie, minimalny podatek dochodowy bazuje na przychodach oraz kosztach przedsiębiorstwa. W efekcie opodatkowanie może wystąpić nawet wówczas, gdy spółka wykaże niskie (lub zerowe) dochody. Choć w założeniu mechanizm ten stworzono przede wszystkim z myślą o międzynarodowych korporacjach unikających płacenia podatków, w praktyce może on objąć także wiele krajowych spółek, w tym również mniejsze podmioty.
Ile wyniesie podatek minimalny?
Minimalny podatek dochodowy można obliczyć na jeden z dwóch sposobów – 1,5% lub 3% przychodów. Na czym polegają oba warianty?
Wariant 1: 1,5% przychodów
Podstawą opodatkowania w tym wariancie jest suma:
- 1,5% przychodów (z wyłączeniem zysków kapitałowych),
- kosztów finansowania dłużnego (np. odsetki od pożyczek, kredytów) w części przekraczającej 30% EBITDA,
- kosztów wybranych usług niematerialnych nabywanych od podmiotów powiązanych w części przekraczającej o 3 mln zł kwotę równą 5% EBITDA.
Wariant 2: 3% przychodów
W drugim wariancie stawka podatku minimalnego wynosi 3% i nalicza się ją wyłącznie od sumy przychodów ze źródła przychodów innych niż zyski kapitałowe.
Na ustaloną w omawiany sposób podstawę podatkową nakłada się roczną stawkę w wysokości 10%, a należną kwotę należy uregulować do urzędu skarbowego najpóźniej wraz z deklaracją CIT-8
Decyzję o wyborze konkretnego sposobu obliczania podstawy opodatkowania należy wskazać w zeznaniu rocznym CIT. Raz dokonany wybór obowiązuje za dany rok podatkowy, jednak w kolejnym roku można go zmienić, o ile okaże się, że drugi wariant jest bardziej korzystny.
Kogo dotyczy podatek minimalny?
Z obowiązku zapłaty minimalnego podatku dochodowego wyłączeni są między innymi tzw. mali podatnicy oraz przedsiębiorcy rozpoczynający działalność – w pierwszym roku funkcjonowania firmy oraz w dwóch kolejnych latach. Zwolnienie obejmuje także spółki, których przychody w danym roku podatkowym spadły o co najmniej 30% względem roku poprzedniego, oraz niektóre spółki z ograniczoną odpowiedzialnością należące wyłącznie do osób fizycznych, pod warunkiem że nie posiadają one bezpośrednio lub pośrednio więcej niż 5% udziałów (akcji) w innej spółce ani praw majątkowych w fundacjach, trustach czy innych podmiotach o charakterze powierniczym.
Minimalny podatek dochodowy nie dotyczy także przedsiębiorstw finansowych (takich jak banki czy instytucje kredytowe), podmiotów w upadłości lub likwidacji, a także objętych postępowaniem restrukturyzacyjnym. Z obowiązku wyłączono ponadto spółki zawierające z fiskusem umowę o współdziałanie, jak również spółki działające w grupie, w której jedna ze spółek posiada przez cały rok podatkowy co najmniej 75% udziałów w pozostałych, pod warunkiem że łączne dochody takiej grupy przekraczają 2% jej łącznych przychodów.
Spółki czeka podwójne opodatkowanie?
W praktyce może się zdarzyć, że w tym samym roku podatkowym przedsiębiorstwo kwalifikować będzie się zarówno pod „klasyczny” podatek CIT, jak i pod podatek minimalny. Mimo to nie dojdzie do rzeczywistego podwójnego opodatkowania, ponieważ kwota podatku minimalnego może zostać pomniejszona o należny podatek CIT. Dodatkowo, jeśli podatnik faktycznie uiści podatek minimalny, będzie miał prawo odliczyć go od „klasycznego” podatku CIT w zeznaniach składanych za trzy kolejne lata podatkowe.
Minimalny podatek dochodowy ma na celu przeciwdziałanie praktykom optymalizacyjnym i sztucznemu zaniżaniu zysków, które w ostatnich latach stały się dość często wykorzystywane. Spółki działające w grupach przenosiły swoje zobowiązania do krajów z korzystniejszym dla nich reżimem podatkowym, wykazując jedynie minimalny dochód w kraju siedziby swojej działalności. Niestety, dotyka również wiele firm, które wykazują niską rentowność, które będą zobowiązane sprostać dodatkowym zobowiązaniom podatkowym. Rozwiązaniem jest jak zwykle planowanie podatkowe, a zatem doradca podatkowy. Doradca podatkowy może pomóc w wyborze korzystniejszego wariantu rozliczenia podatku minimalnego, a także doradzić rozwiązania podatkowe na nadchodzący rok, umożliwiając zaplanowanie wydatków i świadome zarządzanie zobowiązaniami podatkowymi.