Transakcje z rodziną
Prowadząc działalność często zdarza nam się dokonywać transakcji handlowych (handel, usługa) z członkiem naszej rodziny. Stosujemy wtedy różnego rodzaju rabaty, obniżone prowizje czy marże. Jednakże mało osób wie, iż takie transakcje są obostrzone regulacjami w zakresie ustalenia ceny takich transakcji.
Zgodnie z ustawami dotyczącymi PIT i CIT ceny w transakcjach pomiędzy tzw. podmiotami powiązanymi, musza być cenami rynkowymi. Oznacza to, że w przypadku kontroli organ podatkowy będzie weryfikował czy w transakcji stosujemy ceny, takie, jakie stosowalibyśmy z podmiotami, obcymi gdyby nie istniały powiązania.
Ustawodawca wskazuje na przypadki, kiedy występują powiązania pomiędzy podmiotami. Przez podmioty należy rozumieć osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej (mogą to być os. fizyczne prowadzące indywidualną działalność gospodarczą, „spółki” cywilne, spółki prawa handlowego, inne podmioty biorące udział w obrocie gospodarczym). Powiązania pomiędzy podmiotami występują zasadniczo gdy jedna osoba ma wpływ na zarządzanie (pośrednio bądź bezpośrednio) na podmioty biorące udział w jednej transakcji bądź posiada w takich podmiotach udział w kapitale (akcje, udziały, jest wspólnikiem spółki osobowej). Powiązania dotyczą także sytuacji, gdy ta sama osoba posiada w jednym podmiocie kontrolę natomiast w drugim udział kapitałowy. Przez udział w kapitale ustawodawca rozumie sytuację w której dany podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada w kapitale innego podmiotu udział nie mniejszy niż 25%.
Dodatkowo powyższa zasada stosuje się także gdy pomiędzy tymi podmiotami występują powiązania rodzinne, tzn. gdy np. jedna osoba zarządza jednym podmiotem transakcji, inna osoba zarządza drugim podmiotem tej samej transakcji, natomiast osoby te są rodziną. Przez rodzinę rozumie się tutaj pokrewieństwo bądź powinowactwo do drugiego stopnia. Grupa przepisów regulujących tą sytuację ma na celu unikanie zmniejszania przychodu/zawyżania kosztów w podmiotach, które mają do siebie zaufanie i mogą bez kosztowo dokonywać przepływów majątkowych, pomiędzy sobą. Często zastosowanie tych przepisów będzie miało miejsce w sytuacji, gdy jeden z podmiotów transakcji będzie miał korzystniejsze rozliczenie podatkowe, np. podatek liniowy czy kartę podatkową. Sytuacja taka może mieć również miejsce gdy jeden z podmiotów będzie miał dużo kosztów uzyskania przychodu, pochodzących z innych transakcji.
W przypadku dokonania takich transakcji, pomiędzy podmiotami powiązanymi, organ skarbowy ma prawo określić wysokość podatku jaki powinien być zapłacony. W takiej sytuacji organ podatkowy stosuje stawkę podatku, jaka wynika z przepisów bądź określona została przez podatnika, jeżeli miał do tego wybór (podatek liniowy). Jednakże, gdy na podatniku ciążył obowiązek sporządzenia dokumentacji podatkowej, to w razie nie przedłożenia takiej dokumentacji w terminie 7 dni, stawka podatku wyniesie 50%. Obowiązek sporządzenia dokumentacji od roku 2017 został głównie ograniczony do podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w znacznym zakresie, tj. posiadających obroty powyżej 2 milionów euro. Jednakże do roku 2016 włącznie, tak więc w latach, które się nie przedawniły podatkowo, obowiązek ten istniał już gdy transakcja pomiędzy podmiotami powiązanymi przekraczała 30 tys. euro.
Stąd warto zastanowić się, gdy dokonujemy transakcji w rodzinie czy pomiędzy własnymi podmiotami, gdyż często rynkowość transakcji trudno udowodnić, a w przypadku zaniżenia podatku, grożą nam dotkliwe kary takie jak np. sankcja 30% w podatku VAT jak i kary za przestępstwa karno-skarbowe.